Balans

Op een balans staat wat je hebt (activa, de linkerzijde van de balans), in de vorm van geld, goederen, enzovoort, en hoe die gefinancierd zijn (passiva, de rechterzijde van de balans): met eigen vermogen of met vreemd vermogen (leningen). Weer anders gezegd: een balans is een momentopname van bezittingen en van de manier waarop deze zijn betaald. Aan de hand van een balans kan een indicatie worden verkregen omtrent het vermogen van een bedrijf op een bepaalde datum (de balansdatum, meestal is dit 31 december, hoewel grote ondernemingen vaak ook balansen op een kwartaalultimo publiceren). Het verschil tussen de bezittingen en de schulden is het eigen vermogen. Dit eigen vermogen zal in eerste instantie moeten toenemen als gevolg van het bedrijfsresultaat. Hiermee is dan ook de koppeling met de winst- en verliesrekening gemaakt. De bezittingen worden ook aangeduid met 'activa', de schulden en het eigen vermogen worden ook aangeduid met 'passiva'. De term 'balans' doelt op het evenwicht tussen enerzijds de bezittingen en anderzijds de schulden plus het eigen vermogen.

Ook de balans is gestandaardiseerd, zodat we de informatie van verschillende ondernemingen eenduidig met elkaar kunnen vergelijken. Een voorbeeld van deze gestandaardiseerde balans vinden we in de volgende tabel.

Activa	(× 1000)	Passiva
Vaste activa		Eigen vermogen
Immateriële vaste activa	800	Eigen vermogen	1146
Materiële vaste activa	1000	Agio	0
-minus afschrijvingen	-200	Herwaarderingsreserve	0
Financiële vaste activa	0	Wettelijke en statutaire reserves	0
Niet toe te wijzen vaste activa	0	Overige reserves	0
		Onverdeelde winst	0
		Saldo winst	14
		Aandeel derden (geconsolideerd)	0
		Groepsvermogen (geconsolideerd)	0
	–––––		–––––
	1600		1160
Vlottende activa		Overige passiva
Voorraden	684	WIR-egalisatierekening	0
Vorderingen	0	Voorziening	187
Handelsdebiteuren	684	Langlopende schulden	1000
Effecten	0	Achtergestelde lening	0
Liquide middelen	7	Kortlopende schulden	0
Niet toe te wijzen vlottende activa	0	Handelscrediteuren	628
		Niet toe te wijzen passiva	0
	–––––		–––––
	1375		1815
Totaal activa	2975	Totaal passiva	2975

Tabel 2. Gestandaardiseerde balans

De invloed van de logistiek op de balans is ook aanwezig. Gaven we eerder aan dat de verlaging van voorraden een negatief effect kan hebben op het resultaat van de onderneming; het heeft wel degelijk een positief effect op de balans. Immers, het geld besteed in voorraden kan ook aan iets anders worden besteed. Een belangrijk hulpmiddel om de voorraad te verlagen is het beheer van de voorraad bij de leverancier neerleggen. Op deze wijze wordt er optisch een verbetering van de balans verkregen. Dit wordt Vendor Managed Inventory (VMI) genoemd. Hiermee wordt er geld vrijgemaakt voor andere zaken.

Omdat een balans in evenwicht hoort te zijn, zal de verlaging van de voorraden ook effect moeten hebben op de passivazijde. Meestal zal dit direct tot uiting komen in de post 'handelscrediteuren'. Er is immers minder ingekocht. Nu zal het effect normaal gesproken slechts eenmalig zijn. Waarom dan toch al die moeite? Als we in ons voorbeeld kijken naar de voorraadwaarde op de balans, is deze € 684.000,–. Een verlaging zal ruim € 200.000,– vrijmaken. Dit zal effect hebben op het vreemde vermogen dat in de onderneming gestopt is, dus op het leverancierskrediet of op de (langlopende) leningen. Met name in die laatste post zal het effect doorwerken. Er hoeft immers minder rente betaald te worden. Anderzijds zullen banken meer genegen zijn om geld in de onderneming te stoppen. Het risico is immers minder geworden. Dit geld kan dan weer worden besteed aan andere, voor de onderneming belangrijke zaken. Daarnaast zal een lagere voorraad een lager risico incourant met zich meebrengen.