Artikelindex

De methode

De bekendste methode om een artikelassortiment door te lichten is de ABC-analyse. Daarbij wordt van de afzonderlijke artikelen (of artikelgroepen) bijvoorbeeld de gemiddelde omzet in het afgelopen jaar vastgesteld. Tevens wordt de procentuele bijdrage aan de totale omzet per artikel uitgerekend. Vervolgens worden de artikelen gerangschikt naar de omzet en wordt de cumulatieve omzetbijdrage berekend. In grafiekvorm zal deze cumulatieve waardebijdrage vaak een beeld vertonen als in figuur 1.

De artikelklassen zijn bijvoorbeeld als volgt te benoemen:

  • Categorie A: circa 10% van de leveranciers heeft een gezamenlijk aandeel van circa 70% van de inkoopomzet.
  • Categorie B: circa 25% van de leveranciers heeft een gezamenlijk aandeel van circa 90% van de inkoopomzet.
  • Categorie C: de overige 65% van de leveranciers heeft een gezamenlijk aandeel van circa 10% van de inkoopomzet.
 Figuur 1. Voorbeeld output grafiek ABC-analyse

Figuur 1. Voorbeeld output grafiek ABC-analyse

De hier genoemde percentages als definiëring van de klasse zijn uiteraard richtwaarden en in iedere specifieke bedrijfssituatie vrij te kiezen. Het gaat er tenslotte om dat de grootte van iedere klasse is aangepast aan de bedrijfsmogelijkheden en -wensen om het gedifferentieerde voorraadbeheer uit te voeren.

Overigens is het om dezelfde reden ook legitiem om niet drie klassen te onderscheiden, maar twee, vier of meer klassen.

De inspanning zal zich in eerste instantie moeten richten op de artikelen in de A-categorie: desnoods ten koste van de aandacht voor de artikelen in de C-categorie. Concreet houdt dat in dat de artikelen in de A-categorie via een meer geavanceerde bestelmethodiek worden gestuurd en dat er meer inspanning gaat zitten in de verbetering van de logistieke procesbeheersing van deze artikelen.

Vilfredo Pareto (1848-1923) was een Italiaans econoom, socioloog en hoogleraar in Lausanne, die in een studie naar de inkomensverdeling ontdekte dat 80% van het totale inkomen werd verdiend door 20% van de Italiaanse bevolking. Deze studies hebben de 80/20-regel voortgebracht: in veel gevallen (en niet alleen in de logistiek) blijkt de bovenste 20% uit de totale verzameling van artikelen verantwoordelijk te zijn voor 80% van de totale waarde en aantallen (of percentages die hierbij in de buurt komen). Een analyse die afgeleid van de Pareto-analyse, is dus de ABC-analyse. Deze analyse wordt veelal toegepast in de logistieke wereld waar een assortiment wordt onderverdeeld in veel (A-artikelen), middelmatig (B-artikelen) en weinig gevraagde artikelen (C-artikelen). Op eenzelfde wijze is de analyse ook toe te passen op het leveranciersbestand: het aandeel in de inkoopomzet: hoog (A), middelmatig (B) of klein (C). De ABC-analyse wordt ook wel aangeduid als 123-analyse, waarbij de onderzochte elementen worden ingedeeld in drie klassen (klassen 1, 2 en 3).

Het is van belang het criterium voor de ABC-analyse bewust te kiezen. In het voorgaande voorbeeld is voor de inkoopomzet gekozen. Andere mogelijkheden zijn de gemiddelde voorraadwaarde, het aantal voorraadmutaties per periode, het aantal keer dat er een out-of-stock situatie optrad, de dekkingsbijdrage, het volume, enzovoort. Het criterium moet altijd worden gekozen in lijn met de doelstelling van de analyse. Naast het criterium moet men de frequentie van de analyse bewust kiezen, omdat artikelen in de loop der tijd van klasse kunnen veranderen. Met name de snelheid van verschuivingen in de omzet bepaalt de benodigde frequentie.