Toelichting

Het kopen dan wel verkopen van iets is juridisch gesproken vormvrij. Er is een overeenkomst indien er sprake is van een zogenaamde wilsovereenstemming. Beide partijen komen dan overeen goederen en/of diensten tegen betaling over te dragen. De aanbiedende partij neemt hierbij de verplichting op zich de goederen te leveren. De accepterende partij verplicht zich tot betalen van het overeengekomen bedrag. Hierdoor is er sprake van een wederkerige overeenkomst. Bij een koopovereenkomst zijn er altijd een aanbieder (verkoper) en acceptant (koper). Een overeenkomst is pas geldig indien ten minste aan de volgende vereisten is voldaan:

1. beide partijen moeten toestemming aan de totstandkoming van de overeenkomst verlenen;
2. beide partijen moeten de bekwaamheid bezitten om de overeenkomst aan te gaan;
3. de overeenkomst moet handelen over een bepaald onderwerp;
4. de overeenkomst moet een geoorloofde oorzaak hebben.

Het verlenen van de toestemming is de zogenaamde wilsovereenstemming. Degene die de offerte uitbrengt heet de aanbieder. Het aannemen van het aanbod heet acceptatie. Voor de offerte noch voor de acceptatie gelden algemene vormvoorschriften. Zij kunnen dan ook schriftelijk, mondeling of stilzwijgend geschieden. Van belang is wel dat altijd het principe van redelijkheid en billijkheid een rol zal spelen. In dit kader kan ook nog worden genoemd dat niet ieder aanbod mag worden gezien als een offerte. Te denken valt hierbij aan het schrijven van een sollicitatiebrief. Nodigt een potentiële werkgever de sollicitant uit voor een gesprek, dan wil dat niet zeggen dat hij zijn aanbod om te willen werken accepteert. In dit geval is de aanbieding slechts een uitnodiging tot onderhandelen.

Natuurlijk moeten beide partijen de bekwaamheid bezitten om de overeenkomst aan te gaan. Een verschil dient gemaakt te worden tussen bekwaamheid en bevoegdheid. Handelingsonbekwaam zijn bijvoorbeeld minderjarigen, onder curatele gestelden, enzovoort. Het ontbreken van handelingsbekwaamheid levert slechts een grond op voor vernietiging. Dat wil zeggen dat de overeenkomst van kracht is totdat de rechter deze heeft ontbonden. Onbevoegd is iemand die bepaalde rechtshandelingen niet mag verrichten. Hierbij kunnen we denken aan of een bepaalde medewerker wel offertes mag uitbrengen dan wel accepteren namens de onderneming waarvoor hij werkt. Voor het totstandkomen van overeenkomsten is het bevoegd zijn geen vereiste.

Dat een overeenkomst over een bepaald onderwerp moet gaan is duidelijk. Het moet immers duidelijk zijn welke verplichtingen er voor beide partijen uit de overeenkomst voortvloeien.

Geoorloofde oorzaken wil niet meer zeggen dat de overeenkomst niet in strijd is met de wet, de openbare orde of de goede zeden.

Bekijken we het verwervingsproces dan zien we de volgende stappen:

1. het aanbieden van de goederen (uitbrengen offerte);
2. het accepteren van de offerte (sluiten koopovereenkomst);
3. het leveren van de goederen door de aanbieder;
4. het leveren van tegenprestatie (bijv. betaling) door de acceptant.

De activiteiten die plaatsvinden in de eerste stap van het aankoopproces wordt de offerteprocedure genoemd. De activiteiten uitgevoerd in de volgende stap wordt bij de aanbiedende partij meestal de order- of verkoopprocedure genoemd. Voor de accepterende partij is dit de inkoopprocedure.

Er zijn vele manieren om een offerte uit te brengen. Onderstaand een aantal voorbeelden:

• Een supermarkt brengt op ieder artikel een prijslabel aan. Deze prijs in combinatie met het artikel is te zien als een offerte. Het produkt aan de cassière overhandigen is de acceptatie. – Een handelsonderneming brengt jaarlijks een catalogus uit met daarin een overzicht van produkten met hun prijzen. Deze catalogus is te zien als een offerte. Het insturen van een bestelformulier is de acceptatie.
• Een marktkoopman roept dat de bananen bij hem slechts twee gulden per kilo kosten. Op dat moment brengt hij een offerte uit. Het bestellen van twee kilo bananen is de acceptatie.
• Een taxichauffeur parkeert zijn auto bij een taxistandplaats. Hij brengt op dat moment een offerte uit. Het plaatsnemen in de auto en het vragen om naar een bepaald adres te rijden is de acceptatie. Iedere onderneming zal het offertetraject op haar eigen manier invullen. Een eenduidige procedure is dan ook niet te geven. Een aantal algemene aandachtspunten is hierna gegeven.