[ C O L U M N ] Het horen van de naam van de onlangs overleden Eli Goldratt zal bij menig kwaliteitskundige niet direct een belletje doen rinkelen. De kans op een aha-erlebnis is al wat groter als we de titel van zijn bestseller ‘Het Doel’ noemen.
Maar dan zal toch de vraag blijven: “Maar die man heeft toch niets met kwaliteit te maken?”
Beschouwen we zijn inzichten op de keper, dan moeten we eigenlijk tot de conclusie komen dat zijn werk baanbrekend geweest is voor de kwaliteitszorg in het algemeen en het verandermanagement in het bijzonder. Het fundament van zijn visie is natuurlijk gelegd in het boek ‘Het Doel’, maar later verder uitgebouwd in diverse vervolgpublicaties. Goldratt had al snel door dat zijn gedachtegoed verder ging dan alleen productiebesturing en logistiek. Zijn denkwijze was toepasbaar op alle terreinen. Met boeken als ‘Het is geen toeval’(verkoopprocessen), ‘De zwakste schakel’ (projectmanagement), ‘Noodzakelijk, maar niet voldoende’ (IT-systemen) en nog in 2009 met ‘Dat is toch duidelijk?’ (retail) toonde hij aan dat zijn Theory Of Constraints (het managen van knelpunten - TOC) universeel toepasbaar was.
De kracht van zijn theorie zat hem natuurlijk in de eenvoud van de benadering. Met zijn vijf universele regels van het bottleneck management gaf hij een leidraad voor het aanpakken van problemen en het streven naar voortdurende verbetering. Een simpel proces van vijf stappen, universeel toepasbaar, waarom hebben we dat zelf niet bedacht? Het lijkt zo simpel:
- Zoek de bottleneck.
- Optimaliseer de output van de bottleneck.
- Maak alles afhankelijk van de bottleneck.
- Elimineer de bottleneck.
- Ga naar stap 1.
Voor mij zijn deze regels nog steeds een eye-opener en pas ze bewust en onbewust toe in mijn adviespraktijk. Maar hij heeft natuurlijk meer gedaan dan alleen maar TOC. Neem bijvoorbeeld het socratische denken. Het voortdurend op zoek zijn naar het de geldigheid van de stappen die we nemen. Of denk eens aan de thinking processes. Handige hulpmiddelen om problemen en processen meer inzichtelijk te maken. Vindt u de seven quality tools wat oubollig overkomen, dan moet u zich zeker in die hulpmiddelen om uw gedachten uit te beelden verdiepen.
Goldratt adviseerde met succes topmanagers over de hele wereld. De laatste tijd veel meer in India omdat Westerse managers zijn nieuwste ideeën niet aandurfden. Opvallend is dat pas recent het Amerikaanse APICS de Theory Of Constraints in één adem noemde met technieken om tot voortdurende verbetering te komen zoals lean, six sigma en JIT. Zij plaatst daarbij wel de kanttekening dat waar andere technieken zich richten op reductie van verspilling (lean), het optimaliseren van leveringen (JIT) of het verminderen van variabiliteit (six-sigma). TOC daarentegen richt zich op het behalen van de organisatiedoelen door het optimaliseren van een beperkt aantal onderdelen van het systeem, in het bijzonder de bottleneck.
En daarmee is dit het voorbeeld van Goldratt’s ultieme socratische denken: “Moeten we alles verbeteren en streven naar perfectie of ons alleen richten op dat wat het uiteindelijke resultaat bepaalt?”
Deze column is eerder verschenen bij WEKA Uitgeverij in Nieuwsbrief Kwaliteit. Auteur: Paul Denneman