Verbetering van het rendement

Om kosten te verlagen wordt vaak getracht om het KOOP zo ver mogelijk 'naar voren' of stroomopwaarts te brengen. Dat wil zeggen dat zo veel mogelijk van het proces door klantenorders wordt aangestuurd. Hierdoor worden kosten van voorraad en incourantheid voorkomen. Moderne planningsystemen als Just in Time (JIT) en Kanban zijn hier voorbeelden van.

Het is echter niet altijd mogelijk om het KOOP verder naar voren (stroomopwaarts) te brengen, bijvoorbeeld omdat productietijden langer zijn dan de gewenste leveringstijd aan de klant. Dit is het geval bij natuurlijke grondstoffen als groenten die tijd nodig hebben om te groeien.

Hoever we het ontkoppelpunt kunnen verschuiven zonder klanten te verliezen, hangt af van de volgende punten:

• De doorlooptijd van het KOOP moet kleiner zijn dan de gewenste leveringstijd.
• Variaties in de doorlooptijden en het rendement van de productie die onbetrouwbaarheid in de leveringstijd veroorzaken.
• Het KOOP moet liggen na een processtap met hoge omstelkosten of na een risicovolle c.q. ingewikkelde processtap.
• Er is sprake van onbetrouwbare leveringen van grondstoffen en materialen.

Anderzijds zijn er beperkingen waardoor we het KOOP niet dichter bij de markt (stroomafwaarts) kunnen verleggen. De belangrijkste is de verhoging (en de daarmee gepaard gaande risico's) van de voorraadkosten. Hierbij zijn de aandachtspunten:

• Voorraden zijn duurder naarmate ze dichter bij de markt liggen.
• Onbetrouwbare vraagvoorspellingen veroorzaken hoge veiligheidsvoorraden.
• Hoe breder het assortiment, des te hoger wordt het risico-incourant.
• Het KOOP moet liggen voor een activiteit met een hoge toegevoegde waarde en een lage doorlooptijd en voor die activiteiten die ten behoeve van een specifieke klant worden uitgevoerd.

Al met al zal een juiste positie van het klantenorderontkoppelpunt tot resultaat hebben dat we:

• een betere beheersing van het productieproces hebben;
• minder toegevoegde waarde in voorraad investeren;
• een lager risico-incourant hebben;
• en last but not least: de totale hoogte van de voorraad zal dalen.

De link met rendement door kwaliteit is op die manier eenvoudig te maken. Het verplaatsen van het klantenorderontkoppelpunt zal in de praktijk echter een operatie zijn die zware consequenties heeft voor de gehele goederenstroom. Om die reden maakt een dergelijke exercitie veelal deel uit van het proces om de totale keten te herinrichten.

---

Dit dossier checklist is eerder verschenen bij WEKA Uitgeverij in Rendement met Kwaliteit. Auteur: Paul Denneman